Badanie równowagi elektrolitowej krwi, zamienniki, objawy i leczenie

Co to są elektrolity?

Elektrolity to najmniejsze substancje chemiczne, które są ważne dla funkcjonowania komórek w ciele i pozwalają ciału pracować. Elektrolity, takie jak sód, potas i inne, mają kluczowe znaczenie dla umożliwienia komórkom wytwarzania energii, utrzymania stabilności ich ścian i ogólnego działania. Generują elektryczność, kurczą mięśnie, poruszają wodę i płyny w ciele i uczestniczą w niezliczonych innych czynnościach.

Stężenie elektrolitów w organizmie jest kontrolowane przez różne hormony, z których większość jest wytwarzana w nerkach i nadnerczach. Czujniki w wyspecjalizowanych komórkach nerek monitorują ilość sodu, potasu i wody we krwi. Ciało funkcjonuje w bardzo wąskim zakresie normalnym i jest to hormony takie jak renina (wytwarzana w nerce), angiotensyna (z płuc, mózgu i serca), aldosteron (z nadnerczy) i hormon antydiuretyczny (z przysadki mózgowej) ), które utrzymują równowagę elektrolitową w tych normalnych granicach.

Utrzymywanie równowagi stężeń elektrolitów obejmuje również stymulowanie mechanizmu pragnienia, gdy ciało ulega odwodnieniu.

Co to jest elektrolit: sód (Na)?

Sód najczęściej znajduje się poza komórką, w osoczu (część niekomórkowa) krwioobiegu. Jest to znacząca część regulacji wody w organizmie, ponieważ woda idzie tam, gdzie idzie sód. Jeśli w organizmie jest za dużo sodu, być może z powodu wysokiego spożycia soli w diecie (sól to sód plus chlorek), jest on wydalany przez nerki, a następnie woda.

Sód jest ważnym elektrolitem, który pomaga w sygnałach elektrycznych w ciele, pozwalając mięśniom strzelać i mózgowi pracować. Jest to połowa pompy elektrycznej na poziomie komórki, która utrzymuje sód w osoczu i potas wewnątrz komórki.

Warunki braku równowagi sodu

Hipernatremia (hiper = za dużo + natr = sód + emia = we krwi) zwykle wiąże się z odwodnieniem, a zamiast zbyt dużej ilości sodu jest za mało wody. Ta utrata wody może wystąpić z powodu chorób z wymiotami lub biegunką, nadmiernego pocenia się podczas wysiłku lub gorączki albo z picia płynu o zbyt wysokim stężeniu soli.

Hiponatremia (hipo = za mało) jest spowodowana zatruciem wodą (picie takiej ilości wody, że rozcieńcza sód we krwi i przytłacza mechanizm kompensacyjny nerek) lub syndromem niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH). SIADH może być związany z chorobami takimi jak zapalenie płuc, choroby mózgu, rak, problemy z tarczycą i niektóre leki.

Jakie są objawy braku równowagi sodu?

Za dużo lub za mało sodu może powodować nieprawidłowe działanie komórek. Letarg, splątanie, osłabienie, obrzęk, drgawki i śpiączka to niektóre objawy, które mogą wystąpić w przypadku hiperatremii lub hiponatremii. Leczenie tych schorzeń zależy od przyczyny, ale ważne jest, aby pracownik służby zdrowia zrozumiał przyczynę nieprawidłowego poziomu sodu i stosunkowo powoli korygował nierównowagę sodu. Szybka korekta może powodować nieprawidłowy przepływ wody do lub z komórek. Jest to szczególnie ważne, aby zapobiec uszkodzeniu komórek mózgu (centralna moliza mostu pontinowego).

Co to jest elektrolit: potas (K)?

Potas jest najbardziej skoncentrowany w komórkach organizmu. Gradient lub różnica stężenia w komórce w porównaniu do plazmy ma zasadnicze znaczenie w generowaniu impulsów elektrycznych w ciele, które umożliwiają funkcjonowanie mięśni i mózgu.

Warunki nierównowagi potasu

Hiperkaliemia (hiper = za dużo + kal = potas + emia = we krwi) jest sytuacją potencjalnie zagrażającą życiu, ponieważ powoduje nieprawidłowe przewodnictwo elektryczne w sercu i potencjalnie zagrażające życiu problemy z rytmem serca. Wysokie poziomy potasu są najczęściej związane z niewydolnością nerek, w której poziom potasu rośnie i nie można go wydalać z moczem. Leki mogą być stosowane w celu obniżenia poziomu potasu, dopóki nerki nie będą w stanie wydalić nadmiaru z moczem. Jednak może być wymagana nagła dializa w celu usunięcia potasu, jeśli czynność nerek jest słaba.

Hipokaliemia (hipo = za mało) jest najczęściej obserwowana, gdy organizm traci zbyt dużo potasu z przyczyn takich jak wymioty, biegunka, pocenie się i leki takie jak leki moczopędne lub przeczyszczające. Często występuje w cukrzycowej kwasicy ketonowej, gdzie potas jest nadmiernie tracony w moczu. Ponieważ chemikalia w organizmie są powiązane w metabolizmie, niski poziom magnezu może być związany z hipokaliemią.

Co to jest elektrolit: wapń (Ca)?

Poziomy wapnia są kontrolowane przez kalcytoninę, która promuje wzrost kości i obniża poziom wapnia we krwi oraz hormon przytarczyc, który działa odwrotnie. Wapń wiąże się z białkami we krwi, więc poziom wapnia jest związany z odżywianiem pacjenta, a także z jego spożyciem w diecie. Metabolizm wapnia w organizmie jest ściśle związany z poziomem magnezu. Często stan magnezu w organizmie musi zostać zoptymalizowany, zanim będzie można leczyć poziom wapnia.

Warunki nierównowagi wapnia

Hiperkalcemia (hiper = za dużo + calc = wapń + emia = we krwi) jest związana z „jękami, kamieniami, jękami brzucha”; objawy obejmują kamienie nerkowe, ból brzucha i depresję. Ponadto zbyt dużo wapnia może być związane z zaburzeniami rytmu serca. Przyczyny hiperkalcemii obejmują guzy przytarczyc, inne guzy, w tym rak piersi, nadmierne ilości witaminy A lub D, chorobę Pageta i niewydolność nerek.

Hipokalcemia (hipo = za mało) jest zwykle związana z zaburzeniami odżywiania lub brakiem hormonu przytarczyc. Objawy obejmują osłabienie, skurcze mięśni i zaburzenia rytmu serca.

Co to jest elektrolit: magnez (Mg)?

Magnez jest często zapomnianym elektrolitem, który bierze udział w różnych czynnościach metabolicznych w organizmie, w tym w rozluźnieniu mięśni gładkich otaczających rurki oskrzelowe w płucach, skurcz mięśni szkieletowych i pobudzenie neuronów w mózgu. Magnez działa jako kofaktor wielu aktywności enzymatycznych organizmu.

Poziom magnezu w organizmie jest ściśle związany z metabolizmem sodu, potasu i wapnia; i są regulowane przez nerki. Magnez dostaje się do organizmu poprzez dietę, a ilość wchłoniętej substancji chemicznej zależy od stężenia magnezu w organizmie. Zbyt mało magnezu stymuluje wchłanianie z jelita, a zbyt mocno zmniejsza wchłanianie.

Warunki nierównowagi magnezu

Hipomagnezemia, zbyt mała ilość magnezu we krwi, może wystąpić z wielu powodów. Niektóre mają związek z niedoborami żywieniowymi, niezdolnością jelita do wchłonięcia substancji chemicznej lub z powodu zwiększonego wydalania. Typowe przyczyny niskiego magnezu obejmują alkoholizm i związane z nim niedożywienie, przewlekłą biegunkę oraz leki takie jak diuretyki (pigułki wodne stosowane w kontrolowaniu wysokiego ciśnienia krwi). Ponad połowa hospitalizowanych pacjentów na oddziałach intensywnej terapii może mieć niedobór magnezu.

Objawy obejmują serce z zaburzeniami rytmu, mięśnie ze słabością i skurczami oraz układ nerwowy, potencjalnie powodując splątanie, omamy i drgawki.

Hipermagnezemia opisuje za dużo magnezu we krwi i najczęściej występuje u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, w których wydalanie magnezu jest ograniczone. U tych pacjentów zbyt duże spożycie magnezu w diecie lub z leków zawierających magnez, takich jak mleko magnezji lub Maalox, może powodować podwyższony poziom magnezu. Ponieważ wchłanianie i wydalanie magnezu są powiązane z innymi elektrolitami, inne choroby mogą być związane z wysokim poziomem magnezu, w tym cukrzycowa kwasica ketonowa, niewydolność kory nadnerczy i nadczynność przytarczyc. Hipermagnezemia często wiąże się z hipokalcemią (niski poziom wapnia) i hiperkaliemią (wysoki poziom potasu).

Objawy mogą obejmować zaburzenia rytmu serca, osłabienie mięśni, nudności i wymioty oraz trudności w oddychaniu.

Co to jest elektrolit: wodorowęglan (HCO3)?

Ten elektrolit jest ważnym składnikiem równania, który utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową organizmu.

Woda + dwutlenek węgla = wodorowęglan + wodór

Płuca regulują ilość dwutlenku węgla, a nerki regulują wodorowęglan (HCO3). Ten elektrolit pomaga buforować kwasy gromadzące się w organizmie jako normalne produkty uboczne metabolizmu. Na przykład, gdy mięśnie pracują, wytwarzają kwas mlekowy jako produkt uboczny wytwarzania energii. Wymagany jest dostęp HCO3 do wiązania wodoru uwolnionego z kwasu z wytworzeniem dwutlenku węgla i wody. Gdy ciało źle funkcjonuje, może również wytwarzać się zbyt dużo kwasu (na przykład kwasica ketonowa cukrzycowa, kwasica kanalików nerkowych) i HCO3 jest potrzebny, aby spróbować zrekompensować produkcję dodatkowego kwasu.

Pomiar ilości wodorowęglanu we krwi może pomóc lekarzowi w podjęciu decyzji o tym, jak poważna stała się równowaga kwasowo-zasadowa organizmu.