Gen hemochromatozy, dieta, leczenie i objawy przeciążenia żelazem

Jakie fakty powinienem wiedzieć o hemochromatozie?

Jaka jest medyczna definicja hemochromatozy?

• Dziedziczna hemochromatoza (HH) jest zaburzeniem genetycznym, które powoduje nadmierne zatrzymywanie żelaza w organizmie. Zaburzenie to jest powszechne wśród rasy białej pochodzenia północnoeuropejskiego.
• U normalnych osób równowaga stężenia żelaza w ciele jest regulowana przez ilość żelaza zgromadzonego w ciele. Żelazo może być tracone w pocie, zrzucane ze skóry i wydalane z komórek w jelitach. Zdrowe osobniki tracą dziennie około 1 miligrama żelaza z organizmu. Więcej żelaza można stracić u kobiet podczas menstruacji. Zwykle jelita ze źródeł dietetycznych odzyskuje 1 miligram żelaza dziennie.
• W hemochromatozie ten mechanizm regulacyjny jest upośledzony, a nadmiar żelaza jest wchłaniany z jelit niezależnie od zapasów żelaza znajdujących się już w ciele, co powoduje jego przeciążenie. Ponieważ ciało nie ma mechanizmu do usuwania nadmiaru żelaza, ta nierównowaga między zyskami i stratami powoduje akumulację dodatkowego żelaza w niektórych organach w ciele.

Co się stanie, jeśli masz hemochromatozę?

• Przeciążenie żelazem w dziedzicznej hemochromatozie może wpływać na wiele narządów w ciele, w tym:
  • skóra,
  • stawy,
  • jądra,
  • wątróbka,
  • trzustka,
  • tarczyca i
  • serce.

Jakie są wczesne objawy hemochromatozy?

• W wyniku tego nadmiernego nagromadzenia żelaza w narządach hemochromatoza może objawiać się dysfunkcją zaangażowanych organów. Znaki mogą obejmować:
  • brązowa skóra,
  • cukrzyca,
  • marskość wątroby,
  • artretyzm,
  • niewydolność serca i
  • seksualna dysfunkcja.
• Ważne jest, aby pamiętać, że niektóre osoby mogą nie mieć żadnych objawów związanych z hemochromatozą.
• Dziedziczna hemochromatoza jest autosomalną recesywną nieprawidłowością genetyczną, co oznacza, że ​​obie kopie zaangażowanego genu (po jednym z każdego rodzica) są nieprawidłowe. Nieprawidłowość genetyczna w dziedzicznej hemochromatozie wpływa na tak zwany gen HFE, który został odkryty w 1996 roku.

Co powoduje hemochromatozę?

Jak wspomniano wcześniej, hemochromatoza jest genetycznym zaburzeniem dziedzicznym. Każda osoba ma 23 pary chromosomów (przenoszących informacje genetyczne) w każdej komórce w ciele. Każda z tych par zawiera jeden chromosom od każdego rodzica. Chromosomy zawierają DNA, który niesie genetyczny plan wszystkich czynności i funkcji w ludzkim ciele. Niewielkie zaburzenia w strukturze DNA (mutacje) mogą potencjalnie powodować warunki genetyczne, które mogą zostać przekazane potomstwu.

Dziedziczna hemochromatoza jest uważana za wynik mutacji genetycznej. Ten stan jest dziedziczony w sposób autosomalny recesywny, co oznacza, że ​​oba geny (po jednym z każdego rodzica) mają określoną mutację. Jest to sprzeczne z warunkami określanymi jako autosomalne dominujące, w których tylko jeden wadliwy gen od jednego rodzica musi zostać odziedziczony w celu manifestacji tego stanu.

Gen HFE odpowiedzialny za dziedziczną hemochromatozę znajduje się na chromosomie numer 6. Podstawowymi mutacjami dziedzicznej hemochromatozy są C282Y, H63D lub S65C. Liczby te określają lokalizację mutacji w genie HFE. W oparciu o testy genetyczne większość przypadków dziedzicznej hemochromatozy jest spowodowana przez mutacje homozygotyczne C282Y, to znaczy oba geny (po jednym z każdego rodzica) odziedziczyły tę specyficzną mutację. Niektóre przypadki mogą być dziedziczone według wzoru heterozygotycznego, co oznacza, że ​​nieprawidłowość C282Y pochodzi od jednego rodzica, a mutacja H63D lub S65C pochodzi od drugiego rodzica.

Jakie są objawy hemochromatozy?

Kumulacja żelaza z dziedzicznej hemochromatozy może wpływać na wiele narządów w ciele, prowadząc do różnych możliwych objawów. Wiele osób z hemochromatozą może wcale nie mieć żadnych objawów lub objawów choroby, szczególnie na początku choroby lub u osób z heterozygotycznymi genami. Niektóre heterozygoty (jeden C282Y z H63D lub S65C) mogą mieć łagodne przeciążenie żelazem bez jawnej hemochromatozy.

Ponieważ przeciążenie żelazem może wystąpić przez lata, większość mężczyzn ma objawy hemochromatozy w 5. lub 6. dekadzie życia. Może to opóźniać się jeszcze dłużej u kobiet o 10 do 20 lat z powodu nadmiernej utraty żelaza z menstruacji w latach przedmenopauzalnych.

Początkowe objawy hemochromatozy mogą być niespecyficzne, w tym:

• słabość,
• znużenie,
• utrata masy ciała,
• zmiana koloru skóry (przebarwienie),
• ból brzucha i
• strata libido.

Do najczęściej zaangażowanych narządów w hemochromatozie należą wątroba, trzustka, stawy, skóra, serce, jądra i tarczyca. Niektóre z najczęstszych objawów i objawów hemochromatozy są wymienione w następujący sposób:

• Hemochromatoza może powodować choroby wątroby w różnym stopniu, w tym marskość wątroby i rak wątroby. Wątroba jest zazwyczaj pierwszym dotkniętym narządem. Większość pacjentów objawowych (mających objawy) ma zajęcie wątroby.
• Odbarwienie skóry (od złogów żelaza w skórze) może być widoczne w hemochromatozie. Skóra może mieć wygląd brązu. Skóra występuje również bardzo często u większości pacjentów z objawami.
• Cukrzyca może wystąpić z powodu hemochromatozy wpływającej na trzustkę. Można to zaobserwować u ponad połowy pacjentów z hemochromatozą.
• Ból stawów (bóle stawów) i zapalenie stawów są również powszechne w hemochromatozie.
• Hemochromatoza może czasami obejmować serce, powodując niewydolność serca lub zaburzenia rytmu serca.
• Impotencję (zaburzenia erekcji) można zaobserwować w hemochromatozie z powodu zajęcia jąder lub przysadki mózgowej.
• Niedoczynność tarczycy może wynikać z hemochromatozy wpływającej na tarczycę.

Jeden z możliwych późnych objawów dziedzicznej hemochromatozy jest określany jako „cukrzyca brązowa”. Ten stan występuje, gdy choroba obejmuje skórę (wygląd brązu) i trzustkę (cukrzyca).

Wiele z tych stanów jest powszechnie obserwowanych w populacji ogólnej i nie jest związanych z dziedziczną hemochromatozą. Ponadto mogą występować w różnym stopniu u osób z hemochromatozą. Z powodu tych czynników opóźnienie postawienia diagnozy dziedzicznej hemochromatozy nie jest rzadkie.

Kiedy szukać pomocy medycznej w przypadku hemochromatozy

Kiedy dana osoba ma zdiagnozowaną dziedziczną hemochromatozę, zaleca się rutynowe odwiedzanie lekarza w celu zarządzania powiązanymi stanami oraz ogólnej opieki i leczenia. Wiele rodzajów lekarzy może być zaangażowanych w leczenie pacjentów z tym schorzeniem. Lekarze chorób wewnętrznych (interniści), endokrynolodzy, kardiolodzy i gastroenterolodzy to niektórzy z powszechnych specjalistów, którzy leczą pacjentów z hemochromatozą.

Specjaliści genetyczni mogą również odgrywać ważną rolę w doradztwie i testowaniu pacjenta i członków jego rodziny. Ze względu na dziedziczną naturę hemochromatozy zdecydowanie zaleca się badanie przesiewowe krewnych pierwszego stopnia tych pacjentów i nie można przecenić jej znaczenia.

Jakie są egzaminy i testy hemochromatozy?

Rozpoznanie dziedzicznej hemochromatozy wymaga przede wszystkim klinicznego podejrzenia ze strony lekarza. W przypadkach, w których jeden członek rodziny ma już tę diagnozę, prawdopodobieństwo, że inna krewna będzie miała hemochromatozę, jest większa.

Pełna historia choroby i dokładne badanie fizykalne są kluczowymi elementami oceny osoby podejrzanej o hemochromatozę. Szczególna uwaga jest poświęcona historii ich rodzin i osobistej historii chorób związanych z dziedziczną hemochromatozą.

Pomiar wskaźników żelaza we krwi odgrywa ważną rolę w diagnozowaniu hemochromatozy. Istnieje wiele pomiarów, które można wykonać w celu oceny ilości żelaza we krwi i przechowywanej w ciele. Normalne poziomy tych testów mogą się różnić w różnych laboratoriach, a podane liczby oznaczają ogólny zakres.

Ferrytyna jest białkiem, które koreluje z ilością żelaza przechowywanego w organizmie. W hemochromatozie poziomy ferrytyny są zwykle bardzo wysokie (900-6000 mikrogramów na litr), podczas gdy w niedokrwistości z niedoboru żelaza poziomy te są zwykle niskie. Normalny zakres ferrytyny może wynosić od 10-200 mikrogramów na litr. Ferrytyna może być podwyższona w każdej infekcji lub zapaleniu (jest to reagent ostrej fazy), a zatem ten test nie jest całkowicie specyficzny.

Transferyna jest białkiem, które przenosi żelazo z jednej części ciała do drugiej. Można również zmierzyć poziom żelaza we krwi, co oznacza ilość żelaza krążącego we krwi (normalnie 50-150 mikrogramów na decylitr lub jedna dziesiąta litra). Całkowita zdolność wiązania żelaza lub TIBC (normalnie 250-370 mikrogramów na decylitr) to całkowita ilość żelaza przenoszona przez krew przez transferynę. Nasycenie transferyny to procent transferyny we krwi, który jest wykorzystywany do przenoszenia tlenu, i jest uzyskiwany przez podzielenie poziomu żelaza w surowicy przez TIBC.

Nasycenie transferyny u zdrowych osób wynosi od 25% do 45%. U osób z hemochromatozą transferyna może być nasycona do 100% (zakres 50–100%), natomiast u osób z niedokrwistością z niedoboru żelaza może być mniejsza niż 25%. Połączenie podwyższonego poziomu ferrytyny i wysokiego nasycenia transferyny jest wiarygodnym testem do wykrywania podejrzeń hemochromatozy.

Biopsję wątroby można również wykonać w ocenie osób z hemochromatozą. Ten test jest szczególnie przydatny, jeśli diagnoza jest nadal wątpliwa lub jeśli istnieją dowody na chorobę wątroby. Jest to ostateczny test hemochromatozy, mierzący wskaźnik żelaza w wątrobie (wątrobie). Liczba ta pochodzi z pomiaru masy żelaza w wątrobie (waga żelaza w mikrogramach podzielona przez wagę wątroby w gramach) podzielonej przez wiek osoby. U normalnych osób wskaźnik żelaza w wątrobie jest mniejszy niż 1. W hemochromatozie wskaźnik jest większy niż 2.

Jakie jest leczenie hemochromatozy?

Leczenie hemochromatozy zazwyczaj obejmuje usuwanie nadmiaru żelaza, wszelkie środki wspierające zaangażowane narządy i leczenie stanów związanych z hemochromatozą.

Usuwanie żelaza jest zwykle inicjowane przez cotygodniową lub dwa razy w tygodniu flebotomię (usunięcie krwi z organizmu) 500 cm3 krwi z żyły. Nasycenie transferyny i poziomy ferrytyny można rutynowo monitorować, a gdy poziomy staną się normalne, flebotomie można wykonywać rzadziej (co kilka miesięcy). Normalizacja tych poziomów może czasem zająć od jednego do dwóch lat. Flebotomię można wykonać w gabinecie lekarskim, bankach krwi lub szpitalach.

Jeśli hemochromatoza zostanie wcześnie zdiagnozowana lub wyleczona, większości powikłań choroby można zapobiec, wykonując rutynową flebotomię.

• Niektórym objawom hemochromatozy można zapobiegać lub odwracać, takich jak przebarwienia skóry, problemy z rytmem serca, cukrzyca lub wczesna choroba wątroby.
• Marskość wątroby (bliznowacenie), rak wątroby i zaawansowana niewydolność serca są objawami zaawansowanej dziedzicznej hemochromatozy, której nie można odwrócić. Zapalenie stawów i zaburzenia jąder również zwykle nie są odwracalne.

Rutynowe leczenie cukrzycy, niewydolności serca i niewydolności wątroby można przeprowadzić podobnie do konwencjonalnej terapii tych stanów. Utratę libido można częściowo skorygować za pomocą leczenia testosteronem.

W ciężkich przypadkach zaawansowanej niewydolności wątroby z powodu marskości wątroby przeszczep wątroby może być zalecaną opcją.

Jakie są leki na hemochromatozę?

U pacjentów z hemochromatozą zastosowano środki chelatujące (deferoksamina) w celu usunięcia żelaza z organizmu. Środki te wiążą się z żelazem i usuwają je z organizmu. Nie są tak skuteczne jak flebotomia i są rzadko stosowane; mogą one jednak stanowić opcję u pacjentów, którzy mogą jednocześnie cierpieć na niedokrwistość i mogą nie tolerować upuszczania krwi.

Jaka jest dieta na hemochromatozę?

Osoby z hemochromatozą są zachęcane do stosowania zrównoważonej diety. Istnieją jednak pewne ważne środki ostrożności, które wymagają wzmianki.

• Duże spożycie alkoholu (na przykład 60 gramów alkoholu lub cztery szklanki wina lub piwa dziennie) zwiększyło ryzyko marskości wątroby dziewięciokrotnie u pacjentów z hemochromatozą. Alkohol może również sprzyjać wchłanianiu żelaza z jelit, powodując dalsze przeciążenie żelaza. Okazjonalne picie towarzyskie nie może jednak zwiększać ryzyka u pacjentów z hemochromatozą.
• Spożycie dużych dawek witaminy C (kwasu askorbinowego) może prowadzić do zwiększonego wychwytu żelaza. Dlatego odradza się suplementację witaminy C u pacjentów z hemochromatozą. Warto zauważyć, że nie ma powodu, aby zniechęcać do zwykłego spożywania owoców (cytrusów) i warzyw zawierających witaminę C u osób z hemochromatozą.
• Niegotowane owoce morza mogą wywoływać infekcje bakteryjne, które kwitną w środowisku bogatym w żelazo, a ich spożywanie nie jest zalecane u osób z hemochromatozą.

Jakie są dalsze działania w przypadku hemochromatozy?

Pacjenci z hemochromatozą wymagają rutynowej obserwacji u lekarza prowadzącego. Krew pobiera krew w celu monitorowania wysycenia żelaza, ferrytyny i transferyny zwykle u pacjentów poddawanych flebotomii co kilka miesięcy. Choroby związane z hemochromatozą wymagają regularnych obserwacji w zależności od ich nasilenia, zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.

Jak zapobiegać hemochromatozie?

Po postawieniu diagnozy hemochromatozy u osoby niezwykle ważne jest badanie przesiewowe krewnych pierwszego stopnia. Jest to najbardziej znaczący krok w zapobieganiu objawom choroby u członków rodziny osoby dotkniętej chorobą i jest uważany za standard opieki.

Badanie przesiewowe krewnych pierwszego stopnia z hemochromatozą można przeprowadzić przez pomiar stężenia ferrytyny w surowicy i nasycenia transferyny. W tej populacji zalecane jest również badanie genetyczne mutacji genu HFE w celu przeprowadzenia badań przesiewowych i potwierdzenia diagnozy. Wiek od 20 do 30 lat jest ogólnie zalecany do badań przesiewowych krewnych pierwszego stopnia.

Rutynowe badania przesiewowe w kierunku hemochromatozy w populacji ogólnej były przedmiotem poważnej debaty. Pomimo stosunkowo znacznego rozpowszechnienia populacyjne badania genetyczne (badanie całej populacji) w kierunku dziedzicznej hemochromatozy nie są zalecane na podstawie ostatnich badań.

Ostatnie badania promują testy przesiewowe dla osób z grupy ryzyka, które mogą mieć kliniczną sugestię przeciążenia żelazem, takich jak podwyższone enzymy wątrobowe lub wczesne zapalenie stawów, u osób pochodzących z Europy Północnej. To podejście nie jest jak dotąd ustaloną rekomendacją.

Jaka jest prognoza hemochromatozy?

Perspektywy dziedzicznej hemochromatozy są korzystne, jeśli zostaną wcześnie zdiagnozowane i niezwłocznie leczone. Oczekiwana długość życia to zasadniczo znacznie wyższy wskaźnik przeżycia po usunięciu nadmiaru żelaza i jego utrzymaniu w normalnym zakresie.

Głównymi przyczynami śmierci u nieleczonych pacjentów z hemochromatozą są niewydolność serca, marskość wątroby i rak wątroby.